OŚRODEK LECZENIA, TERAPII I REHABILITACJI UZALEŻNIEŃ DLA DOROSŁYCH MONAR
W MILEJOWICACH – PROGRAM MERYTORYCZNY
Misją Ośrodka jest poprawa jakości życia osób uzależnionych. Jakość życia odnosi się do sposobu zaspokojenia potrzeb, na które składają się: potrzeba bezpieczeństwa; potrzeba samorealizacji; potrzeba utrzymania równowagi psychicznej; potrzeba uznania społecznego.
Program i idea placówki wykorzystuje głównie metodę społeczności terapeutycznej. Społeczność terapeutyczna stosuje się do pewnych ogólnych, podstawowych wartości stanowiących istotę osobistego rozwoju, zdrowego życia, społecznego uczenia się i w konsekwencji zdrowienia. Wartości te obejmują uczciwość, prawdomówność, osobistą odpowiedzialność, niezależność finansową, odpowiedzialność za rodzinę, zaangażowanie w życie społeczne. Podstawowym i pierwotnym źródłem informacji oraz wsparcia w metodzie Społeczności Terapeutycznej jest dla jednostki informacja zwrotna od jej członków oraz idea samopomocy w zdrowieniu, gdzie ważną rolę odgrywają rówieśnicy, personel, codzienny rytm pracy, spotkania grup, zajęcia rekreacyjne. W tej metodzie jednostka staje się współodpowiedzialna za proces swojej zmiany, równocześnie zmieniając siebie, przyczynia się do zmiany innych osób tworzących społeczność. Wspólna filozofia, normy, wartości, zasady i rytuały, chronią zarówno fizyczne, jak i psychologiczne bezpieczeństwo społeczności, co odgrywa istotną rolę w procesie zdrowienia. W efekcie zachodzących interakcji społecznych, każdy członek społeczności ma możliwość swobodnego wyrażania i wzajemnej wymiany autentycznych uczuć, myśli, spostrzeżeń.
Program terapeutyczny Ośrodka skierowany jest do osób dorosłych (od 35 r. życia) uzależnionych od substancji psychoaktywnych w szczególności z dodatkowymi chorobami somatycznymi. Czas trwania terapii - 12 m-cy.
W Ośrodku prowadzone są zajęcia psychoedukacyjne; terapia indywidualna; terapia grupowa; ergoterapia, arteterapia (warsztaty z ceramiki, witrażu) oraz warsztaty zawodowe (stolarnia; ślusarnia; prace konserwatorskie).
Społeczność terapeutyczna funkcjonuje w oparciu o zasadę dobrowolności uczestnictwa w terapii, bezwzględnego przestrzegania abstynencji od substancji psychoaktywnych oraz zakaz agresji.
Cele zmiany:
- urealnienie samooceny;
- poprawa interpersonalnego funkcjonowania w rolach;
- poprawa konstruktu „JA”:
zwiększenie poczucia koherencji;
zwiększenie poczucia kontroli;
zwiększenie poczucia sprawczości i kompetencji;
zwiększenie odpowiedzialności;
- radzenia sobie ze stresem;
- zmiana w zakresie impulsywności;
- rozwijanie umiejętności emocjonalnej;
W Ośrodku obowiązuje etapowość:
- Obserwator (0-2 tyg.);
- Nowicjat (do 3 m-cy);
- Domownik (do 9 m-ca);
- Monarowiec ( do 12 m-cy);
OBSERWATOR
Podstawowym celem tego etapu jest asymilacja do społeczności terapeutycznej poprzez uczestnictwo w życiu grupy, zapoznania się z jej normami i zasadami oraz deklaracją ich przestrzegania.
Etap kończy się decyzją o podjęciu terapii, akceptacją przyjęcia do grupy i uzyskania prawa do głosowania.
Zajęcia edukacyjne: Zasady i ustalenia.
NOWICJAT
Podstawowym celem tego etapu jest ustalenie postępowania diagnostycznego i planu indywidualnego terapii.
Cele szczegółowe:
- budowanie motywacji;
- gotowość pracy nad sobą;
- uznanie choroby;
- akceptacja sytuacji, w której człowiek się znajduje (pokora)
- początek budowania pozytywnych relacji
- przestrzeganie zasad współżycia społecznego (szacunek; tolerancja; higiena).
Na tym etapie można podjąć zadania w ramach funkcji porządkowych (pralkowy; terenowy; narzędziowy; kwiatkowy; stolarczykowy; rybkowy).
Etap nowicjatu kończy się, wtedy gdy pacjent rozpoznaje swoją sytuację życiową. Jest świadomy przyczyn swojej choroby i identyfikuje problemy. Potrafi dostosować się do obowiązujących norm i jest gotowy do podjęcia odpowiedzialności. Wyraźnie wzrosła jego motywacja.
Osoba lecząca się otrzymuje informacji zwrotne na temat dotychczasowego funkcjonowania.
Zajęcia psychoedukacyjne:
Wprowadzenie do filozofii ST.
Profilaktyka i promocja zdrowia cz.I.
Warsztat z informacji zwrotnej.
Czym jest motywacja i zmiana?
Ja i moje Uzależnienie. cz. I
DOMOWNIK:
Cele:
- branie odpowiedzialności za podejmowane działania;
- wykazywanie własnej inicjatywy w procesie zmiany;
- rozwijanie umiejętności interpersonalnych:
- otwartość;
- komunikacja (informacje zwrotne);
- asertywność;
- budowanie zaufania;
- poszukiwanie nowych zainteresowań;
- rozwijanie zachowań prospołecznych;
- budowanie i korzystanie ze społecznego wsparcia;
Zadania:
Etap domownika rozpoczyna się realizacją miesięcznego planu, który ma na celu ćwiczenie:
- odpowiedzialności;
- systematyczności;
- planowania;
- współpracy;
- kreatywności;
- utrzymywania napięcia i odraczania gratyfikacji;
- budowanie odporności na ocenę społeczną;
- rozpoznanie swoich ograniczeń i zasobów;
Plan jest deklaracją wykonania zadań ustalonych z terapeutą prowadzącym i ze społecznością. Po zakończeniu planu osoba lecząca się podejmuje funkcje w społeczności oraz uzyskuje tzw. „wyjścia pod opieką” (ok. 5 m-ca), które są formą przywileju i zwiększonego zaufania.
Funkcje główne w ST:
- Gospodarz Domu;
- Kulturalno – Oświatowy;
- Kierownik Pracy;
- Szef kuchni;
- Koordynator;
- Kierownik SOM-u;
- Prezes Społeczności;
Osoby pełniące te funkcje tworzą Zarząd Społeczności, który może mieć wpływ na codzienne życie w Ośrodku.
Funkcje otrzymuje się i zdaje na Społeczności Głównej.
Każda z ról niesie ze sobą poszczególne prawa i obowiązki; podejmowane są adekwatnie do etapu zmiany.
Podczas pełnienia funkcji osoba lecząca się ma możliwość:
- ćwiczenia współpracy;
- internalizacji norm społecznych;
-ponoszenia odpowiedzialności;
-planowania;
-organizacji;
-radzenia sobie ze stresem;
-wzmacniania poczucia sprawstwa;
-ćwiczenia asertywności.
Na etapie Domownika osoba lecząca się ubiega się o tzw. „samodzielne wyjścia” (po 6 m-cu)
Punktem odniesienia do uzyskania tego przywileju jest:
- większa samoświadomość;
- samodyscyplina;
- umiejętność rozpoznawania wyzwalaczy i radzenia sobie w sytuacjach wysokiego ryzyka;
- dostrzegalna zmiana w dbaniu o siebie;
- odpowiedzialność za siebie i za innych;
Zadania: Przepustki:
W trakcie terapii osoba lecząca się odbywa przepustki, które mają przede wszystkim na celu dostarczenia wiedzy nt. mechanizmu samokontroli w sytuacji na zewnątrz; obserwacji siebie w kontakcie z bliskimi.
Przepustki są sposobem poszukiwania nowych zainteresowań oraz rozwijania umiejętności interpersonalnych.
Liczba przepustek zależy od indywidualnej sytuacji życiowej.
- Przepustka z opiekunem.
- Samodzielna przepustka terapeutyczna.
Zajęcia psychoedukacyjne:
2 – 4 m-c:
- Warsztaty z komunikacji.
- Ja i Moje Uzależnienie.
- Profilaktyka i promocja zdrowia (HIV/AIDS).
- Trening zachowań asertywnych.
4-9 m-c:
- Grupa Zapobiegania Nawrotom.
- Stres i sposoby radzenia sobie z nim.
- Warsztat dot. systemu wartości.
- Zdrowy tryb życia i sposoby spędzania czasu wolnego.
- Grupa dla kobiet (według potrzeby)
- Życie sekusalne osób uzależnionych
Etap domownika kończy się po 9 m-cu terapii omówieniem dotychczasowej zmiany.
MONAROWIEC
Jest to ostatni etap terapii, który charakteryzuje się zindywidualizowanym podejściem. Osoba lecząca się dąży do usamodzielnienia się i przygotowuje plan „na wyjście”. W terapii indywidualnej ma możliwość głębszego przyjrzenia się swoim problemom. Nadal jest aktywnym członkiem społeczności.
Cele:
- rozumienie emocji i radzenie sobie z nimi;
- wzmacnianie i utrwalenie zmiany;
- podejmowanie aktywności na zewnątrz;
- rozpoznawanie nawrotu i radzenie sobie z nim;
- zdrowy tryb życia;
- uporządkowanie sytuacji rodzinnej, socjalnej, zawodowej, prawnej i zdrowotnej;
- określenie planów na przyszłość;
Po zakończeniu programu terapii i uzyskaniu statusu neofity pacjent opuszcza Ośrodek lub prosi o możliwość uzyskania miejsca w hostelu, który funkcjonuje przy Ośrodku.